Novi talas društvenih previranja posle izbijanja pandemije: međunarodna trgovina kao kolateralna šteta
Nakon ukidanja ograničenja povezanih sa pandemijom virusa COVID-19, koja su privremeno zaustavila sve oblike društvenih previranja, sprema se novi talas te vrste društvenih pojava. Očekuje se da će masovni protesti, koji su još od 2017. godine bili u zamahu, uglavnom u zemljama u razvoju, ponovo postati učestala pojava i to usled do sada neviđenog pogoršanja društveno-ekonomske situacije.
Po izbijanju krize, vrednost Coface-ovog pokazatelja društveno-političkog rizika, koji uzima u obzir i pomenute društveno-ekonomske kriterijume, je u 2020. godini za svet u celini iznosio rekordnih 51%, dok je u konkretnom slučaju zemalja u razvoju ta vrednost iznosila 55%. U nekim velikim azijskim zemljama u razvoju, kao što su Malezija, Indija, Tajland i Filipini, kao i u Severnoafričkim zemljama kao što su Alžir i Tunis, došlo je do pooštravanja društvene krize.
U nekim zemljama Azije, Latinske Amerike, Afrike i Istočne Evrope pomenuti talas masovnih protesta, izazvan zdravstvenim, društveno-ekonomskim i političkim prilikama, je već krenuo.
Ovi oblici društvenih previranja će neminovno izvršiti uticaj na privredu pogođenih zemalja, uključujući i aktivnosti na planu spoljne trgovine. Po našem mišljenju, masovni oblici društvenih previranja najčešće imaju naglašeno negativan i dugotrajan uticaj na izvoz dobara iz zemlje koja je njima pogođena. Naime, izvoz dobara je u godini obeleženoj društvenim previranjima u proseku za 4,2% niži od očekivanog. Razlika između očekivanog i ostvarenog izvoza ostaje velika i tokom naredne tri godine, s obzirom na to da je izvoz tokom te tri godine niži za 6,3% do 8,9%. Negativan uticaj na uvoz dobara je slabiji i kraće traje.
Posledice koje trpi trgovina se najčešće u velikoj meri razlikuju u zavisnosti od oblika društvenih previranja: najčešće se ispostavlja da su trajanje i intenzitet društvenih previranja ključni faktori njihovog uticaja na privredu zemlje. Rezultati naših istraživanja takođe pokazuju da negativan uticaj zavisi i od glavnih zahteva učesnika protesta. Protesti koji u prvi plan ističu društveno-ekonomske zahteve - koji su kao takvi verovatniji nakon izbijanja pandemije - u proseku ostavljaju dugotrajnije i drastičnije posledice. Tri godine nakon pojave prvih posledica, vrednosti izvoza i uvoza su i dalje za 20,7%, odnosno 5,6% niže od očekivanih. Osim toga, ograničeni politički prostor za suzbijanje negativnog uticaja društvenih nemira na trgovinu kojim raspolažu zemlje u razvoju bi mogao dodatno da pojača posledice ove pojave.
Preuzmite publikaciju
